Sa mạc Kyzylkum
Sa mạc Kyzylkum

Sa mạc Kyzylkum

Sa mạc Kyzylkum (chữ Anh: Kyzylkum Desert, chữ Uzbek: Qizilqum, Қизилқум) là chỉ sa mạc lớn thứ mười lăm của thế giới. Chữ Kyzyl và chữ kum trong ngữ hệ Đột Quyết (bao gồm tiếng Uzbek, tiếng Kazakhtiếng Duy Ngô Nhĩ, v.v) tách ra lần lượt chỉ màu đỏcát, nghĩa hợp thành là Sa mạc Đỏ. Nó ở vào giữa sông Syr và sông Amu của Trung Á, bên trong phạm vi ba quốc gia UzbekistanKazakhstan và Turkmenistan. Tổng diện tích khoảng chừng 298.000 kilômét vuông. Độ cao từ 53 đến 300 mét so với mức mặt biển. Chiều hướng nghiêng từ đông nam hướng về tây bắc. Ụ cát phân tán rộng khắp, thông thường độ cao từ 03 đến 30 mét, cao nhất có thể đến 75 mét. Có chủng loại đồi cát hình trăng non (barchan). Phạm vi bên trong vùng sa mạc này còn có một dãy bồn địa đóng kín và núi đơn độc, cao tới 922 mét so với mức mặt biển. Về phía tây bắc có nhiều chỗ đất nứt nẻ. Khí hậu tính lục địa, nóng nực vào mùa hè. Lượng giáng thuỷ hằng năm từ 100 đến 200 milimét. Nhiều ốc đảo nhỏ, là trung tâm của nghề chăn nuôi súc vật. Đất canh tác rất ít. Có các kho tàng mỏ quặng như mỏ vàng Muruntau ở bang Navoiy và mỏ khí thiên nhiên Gazli ở bang Bukhara. Nơi xa xôi hẻo lánh này có khu bảo tồn thiên nhiên.